Ρεπορτάζ Παρουσίασης Βιβλίου Γ. Κ. Κοτζιούλα και Επιμελητών από την Ι.Λ.Ε.Τ και το Δήμο Βόρειων Τζουμέρκων
Μια ξεχωριστή βιβλιοπαρουσίαση είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν όσοι παρευρέθηκαν στον Πολιτιστικό Πολυχώρο «Δημήτρης Χατζής» του Δήμου Ιωαννιτών, στις 20 Νοεμβρίου 2022 στα Γιάννενα. Η Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων και ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων συνδιοργάνωσαν παρουσίαση ανέκδοτων κειμένων του Γ. Κ. Κοτζιούλα «Ηπειρώτικες Περιοδείες. Ηπειρώτικα Αφηγήματα και άλλα. Στα βουνά της Ηπείρου. Σημειώσεις ενός φυσιολάτρη», του οποίου ήταν εκδότες. Το βιβλίο αυτό είναι ένα διπλό βιβλίο, καθώς περιέχει ανέκδοτα κείμενα του Γ. Κοτζιούλα αλλά και υπομνηματικά σχόλια που επιμελήθηκαν δύο εξαίρετοι Τζουμερκιώτες φιλόλογοι και ιστορικά μέλη της Ι.Λ.Ε.Τ, ο Γ.Ν. Γιαννάκης, αφυπηρετήσας Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ο Κ. Γ. Μαργώνης, Φιλόλογο, κριτικός λογοτεχνίας και ιδιοκτήτης Φροντιστηρίου. Ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία είτε να διαβάσει ξεχωριστά τα κείμενα του Γ. Κ. Κοτζιούλα και ξεχωριστά τα υπομνήματα των σχολιαστών είτε, παράλληλα, διαβάζοντας τα κείμενα να προστρέχει στα υπομνήματα για πληροφορίες και διευκρινίσεις.
Το βιβλίο περιέχει στο α’ μέρος ανέκδοτα αφηγήματα του Γ.Κ. Κοτζιούλα, τα οποία παραχώρησε για έκδοση ο Κ. Κοτζιούλας, γιος του λογοτέχνη και φιλόλογου Γ.Κ. Κοτζιούλα στην Ι.Λ.Ε.Τ και στο Δήμο Βορείων Τζουμέρκων και το β’ μέρος κείμενα που είχαν δημοσιευθεί σε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής την περίοδο 1940-1955 και τα οποία δεν είχαν συγκεντρωθεί σε βιβλίο. Η αξία του έργου είναι σημαντική γιατί αντικατοπτρίζει τις κοινωνικές συνθήκες και τα ήθη των Τζουμερκιωτών και κατοίκων του Ξηροβουνίου την περίοδο της κατοχής αλλά και γιατί με τον γλωσσολογικό και κοινωνιολαογραφικό υπομνηματισμό δίνει τη δυνατότητα στους νέους και σε όσους δεν έχουν βιώματα από την εποχή και την περιοχή, να γνωρίσουν και να κατανοήσουν την κοινωνική κατάσταση των Τζουμέρκων και τον πολιτισμό των Τζουμερκιωτών και Ξηροβουνισίων και αποκαλύπτει μια άλλη πτυχή του πολυγραφότατου ποιητή, λογοτέχνη, και μεταφραστή. Επιπρόσθετα ο υπομνηματισμός κάνει τα κείμενα προσιτά σε ευρύτερο αναγνωστικό κοινό και προσφέρει τη δυνατότητα μελέτης και έρευνας σε φοιτητές ,σπουδαστές αλλά και επιστήμονες.
Η παρουσίαση ξεκίνησε με το χαιρετισμό της Προέδρου της Ι.Λ.Ε.Τ, κ. Ερασμίας Ζαβιτσάνου και του Δημάρχου Βορείων Τζουμέρκων κ. Γιάννη Σεντελέ, οι οποίοι τόνισαν το σκοπό της έκδοσης, την προβολή των πνευματικών ανθρώπων των Τζουμέρκων. Η βιβλιοπαρουσίαση αποτελούνταν από δύο μέρη: το φιλολογικό και το καλλιτεχνικό. Το πρώτο μέρος περιλάμβανε τη παρουσίαση του βιβλίου και των επιμελητών του, Γιώργου Γιαννάκη και Κώστα Μαργώνη. Ο Ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Γιάννης Μαυρομάτης στην ομιλία του : «Γ. Ν. Γιαννάκης, Συνάδελφος και φίλος », αναφέρθηκε στη συνεργασία του με τον Γ. Γιαννάκη, στα βιώματα κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής τους πορείας , στο χαρακτήρα και τις ανησυχίες του Γ. Γιαννάκη. Η Πρόεδρος της Ι.Λ.Ε.Τ . ,Ερασμία Ζαβιτσάνου παρουσίασε στο ακροατήριο τον Κ. Μαργώνη. Στην παρουσίαση με τίτλο: «Κ. Μαργώνης: ο φιλόλογος, ο Τζουμερκιώτης , ο ακάματος συνεργάτης» αναφέρθηκε στις βιογραφικές πληροφορίες σχετικά με τον Κ. Μαργώνη, στο ρόλο και στην προσφορά του στην Ι.Λ.Ε.Τ, στην ουσιαστική συμβολή του σε κορυφαίες εκδηλώσεις και δράσεις της εταιρείας και στο χαρακτήρα του.
Στη συνέχεια πήρε το λόγο η κ. Αθηνά Βογιατζόγλου, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Στην εμπεριστατωμένη και διεξοδική εισήγησή της με τίτλο «Η τέχνη του πεζού λόγου στις Ηπειρώτικες περιοδείες του Γ. Κοτζιούλα» αναφέρθηκε στο ύφος και τον τρόπο γραφής του Γ. Κοτζιούλα στα συγκεκριμένα κείμενα, τονίζοντας το νατουραλισμό, τη φωτογραφική απεικόνιση τόπου και προσώπων, την περιγραφική ικανότητα του συγγραφέα, τη λιτότατη χρήση λέξεων που απεικονίζουν παραστατικά καταστάσεις και πρόσωπα, την αμεσότητα του λόγου, τη χρήση της ηπειρώτικης ντοπιολαλιάς, τους ζωντανούς διαλόγους, την ειρωνεία, το σαρκασμό αλλά και το λεπτό χιούμορ του λογοτέχνη.
Ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ιωάννης Ν. Περυσινάκης στην ομιλία του με τίτλο «Γ.Κοτζιούλα, Ηπειρώτικες Περιοδείες: Υπομνηματισμός Γιώργου Γιαννάκη και Κώστα Μαργώνη: Μία Ανάγνωση, ηθικές αξίες και συμπεριφορές» αναφέρθηκε στο κοινωνικό υπόβαθρο, στις αξίες της φιλοξενίας, της αλληλεγγύης, του ισχυρού δεσμού της συγγένειας, στους τρόπους επικοινωνίας των κατοίκων του Ξηροβουνίου και των Τζουμέρκων, στην αξιοπρέπεια, την περηφάνια μα ταυτόχρονα και σεμνότητα των ηρώων των αφηγημάτων του. Διαβάζοντας παράλληλα αντίστοιχα αποσπάσματα τόνισε τον ανθρωπισμό του λογοτέχνη, ο οποίος έχει κέντρο τον άνθρωπο και κυρίως τους λαϊκούς ανθρώπους της Ηπείρου και ειδικότερα της περιοχής Ξηροβουνίου και Τζουμέρκων, τις συνθήκες ζωής και την κουλτούρα τους στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Επεσήμανε επίσης τις σκέψεις και τους στοχασμούς του λογοτέχνη, καθώς σχολίαζε πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, δίνοντας έμφαση στα φιλειρηνικά αισθήματα του Γ. Κοτζιούλα.
Ο Επίκουρος καθηγητής Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Δημήτρης Σ. Γεωργακόπουλος, ασχολήθηκε με το β΄ μέρος του βιβλίου. Στην ομιλία του με τίτλο «Γ. Κ. Κοτζιούλα: Κείμενα για την Ήπειρο σε περιοδικά και εφημερίδες», αναφέρθηκε στην ποικιλία των θεμάτων, τις ιδιαίτερες συνθήκες ζωής των ορεσίβιων της Ηπείρου, στην καθημερινή ζωή, στην τοπογραφία και το φυσικό περιβάλλον των Τζουμέρκων και του Ξηροβουνίου, στην παρατηρητικότητα του συγγραφέα, τη λεπτομερή απεικόνιση προσώπων και πραγμάτων, στο λεπτό χιούμορ, στα σχόλια και τις ανησυχίες του λογοτέχνη. Επεσήμανε με πικρία την απουσία ποιημάτων και πεζών του Γ.Κοτζιούλα στα σημερινά λογοτεχνικά βιβλία και στη λογοτεχνική διδασκαλία και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης, τονίζοντας έτσι την προσφορά του ποιητή και συγγραφέα στη λογοτεχνία.
Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, το καλλιτεχνικό, ανέλαβε και επιμελήθηκε ο Δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων, Γιάννης Σεντελές. Δύο ηθοποιοί της Ομάδας Τέχνης «Βορείως», η Γεωργία Παπαδημητρίου και ο Πάνος Σεντελές, διάβασαν αποσπάσματα από το βιβλίο, αποδίδοντας παραστατικότατα τους χαρακτήρες των προσώπων, το λόγο, τη γλώσσα και το ύφος του λογοτέχνη. Ανάμεσα από τις δραματοποιημένες αναγνώσεις αποσπασμάτων παρεμβάλλονταν προβολές μελοποιημένων ποιημάτων του Γ. Κοτζιούλα από την παράσταση «Φτενά χωράφια…. .άφοβη φυλή», που ανέβηκε παλιότερα από την Ομάδα Τέχνης «Βορείως», σε σκηνοθεσία Γιάννη Σεντελέ και μουσική Κώστα Χαριτάτου.
Το ακροατήριο, που αποτελούνταν από Πανεπιστημιακούς, Φορείς του τόπου, φιλολόγους, ανθρώπους των Γραμμάτων, φοιτητές, από Τζουμερκιώτες και συντοπίτες του λογοτέχνη, από ανθρώπους όλων των ηλικιών, αποχώρησε ενθουσιασμένο από την όμορφη φιλολογική και καλλιτεχνική βραδιά, πλούσιο σε γνώσεις και συναισθήματα.
Χρυσούλα Αναγνώστου
Φιλόλογος – Οργανωτική Γραμματέας Ι.Λ.Ε.Τ